e enjte, 24 mars 2011

Politika ruse në qerthullin e pabesisë

Prof.dr. Eshref Ymeri

Përmes faqes së internetit të datës 21 mars 2011, u njoha me artikullin analitik mjaft interesant të zotit Shaban Murati me titull “Simbolika bizantine e diplomacisë ruse”, në të cilin trajtohet çështja e vizitës së kryeministrit Putin në Beograd, më 23 mars 2011

Sa herë që bie fjala për politikën ruse, atëherë, automatikisht, çdo shqiptari me vetëdije kombëtare, i lind e drejta që atë ta shikojë në optikën e vlerësimit që ajo i ka bërë dhe qëndrimit që ajo ka mbajtur ndaj çështjes kombëtare shqiptare. Në këtë aspekt, nuk ka asgjë për t’u shënuar për ndonjë qëndrim dashamirës të politikës ruse ndaj kombit shqiptar. Në këtë çështje nuk e quaj të arsyeshme të ndalem se atë e kam trajtuar para do kohësh në një artikull-analizë me titull “Rusia, kjo armike e betuar e kombit shqiptar”, të botuar në gazetën “Republika” më 9-10-11 janar 2008. Faktet e paraqitura aty dëshmojnë fare shkoqur se Rusia, fill pas Lidhjes së Prizrenit e deri në ditët tona ka manifestuar një armiqësi shembullore ndaj kombit shqiptar.

Këtu dëshiroj të ndalem në qerthullin e pabesisë, në të cilin është vërtitur tradicionalisht politika ruse, haraçet e rënda të së cilës i kanë paguar njerëzit e thjeshtë rusë.

Krijuesi i artit të pabesisë në politikën ruse ka qenë Pjetri I, i cili breznive të Rusisë u ka lënë si trashëgim një Testament, në bazë të të cilit Rusia duhet t’i hedhë në luftë me njëri-tjetrin shtetet e Evropës dhe pastaj atë ta pushtojë krejt, duke e mbajtur nën sundimin e vet. Ky Testament është botuar i plotë në gazetën “Bashkimi” të datës 8 prill 1994, f. 3-4, dhe shoqërohet me Kujtime të Kalorësit të Eonit, ish-ambasador i Francës në Peterburg, Kapiten i dragonëve, Kalorës i Shën Luigjit, Ministër Fuqiplotë i Francës në oborrin e Anglisë.

Mishërimin e vet konkret, politika e pabesisë e Pjetrit I e gjeti në figurën e carit Aleksandri I, i cili më 07 korrik 1807 nënshkroi në Tilzit një marrëveshje paqësore me Napoleonin dhe një traktat bashkëpunimi që drejtohej kundër Anglisë, me qëllim që asaj t’i bëhej një bllokadë kontinentale. Nuk kaloi shumë kohë dhe Rusia e preu në besë Napoleonin, e shkeli marrëveshjen në fjalë, çka u bë shkak që më pas Napoleoni të niste fushatën e vet kundër Rusisë. Pasojat e asaj lufte me përmasa të gjera i hoqi mbi kurriz populli i varfër rus, i cili ishte i detyruar të përballonte edhe zgjedhën e rëndë të bujkrobërisë cariste.

Por pabesia e politikës ruse u shfaq edhe më lakuriq në prag të fillimit të luftës së dytë botërore. Ajo u kurorëzua me nënshkrimin e Paktit Molotov-Ribentrop, më 23 gusht 1939. Qëllimin e vërtetë të nënshkrimit të atij pakti e zbulon Juli Aleksandroviç Kuicinski, i cili ka qenë zëvendës i parë i ministrit të punëve të jashtme. Ai ka deklaruar:

“Me nënshkrimin e këtij traktati, Stalini arriti qëllimin që Hitleri ta shpërthente luftën jo kundër nesh, por kundër Perëndimit” (Citohet sipas: “Çfarë solli Pakti Molotov-Ribentrop: paqe apo luftë?”. Marrë nga faqja e internetit në gjuhën ruse. 24 nëntor 2008).

Pabesinë e politikës ruse ndaj demokracive perëndimore e zbulon haptas vetë Stalini. Në një fjalim që ai ka mbajtur vetëm katër ditë para nënshkrimit të paktit në fjalë, pra, më 19 gusht 1939, në Byronë Politike të Komitetit Qëndror të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik, shtjellohet haptazi ideja bazë e Testamentit të Pjetrit I për pushtimin e Evropës. Në atë fjalim thuhet:

“Le të fillojë Lufta e Dytë Botërore, pjesëmarrësit e saj le të shqyejnë njëri-tjetrin dhe atëherë Bashkimi Sovjetik do të ngrejë flamurin e revolucionit proletar dhe mbarë Evropa do të bjerë në këmbët e tij” (Citohet sipas: “Luftën e Dytë Botërore e filluan Gjermania dhe Bashkimi Sovjetik”. Marrë nga faqja e internetit në gjuhën ruse. 23. 07. 2009)

Por Pakti Molotov-Ribentrop fshihte në vetvete një pabesi të dyfishtë të politikës ruse: jo vetëm ndaj demokracive perëndimore, por edhe ndaj vetë Gjermanisë hitleriane. Se Stalini synonte që, duke e ndarë Poloninë me Hitlerin (për të pasur një kufi të përbashkët me të), “t’i siguronte” atij krahët lindorë, duke e nxitur atë të vinte nën këmbë demokracitë evropianoperëndimore. Paskëtaj, në çastin që do ta quante të volitshëm, Stalini do t’i sulej Gjermanisë, me synimin që të arrinte deri në Gjibraltar. Kësisoj mbarë Evropa do të përfundonte nën çizmen e Ushtrisë së Kuqe, me “flamurin proletar” mbi krye.

Për vërtetësinë e faktit që Bashkimi Sovjetik do ta sulmonte Gjermaninë, që pastaj të pushtonte krej Evropën Perëndimore, dëshmohet edhe në burimin e poshtëcituar:

“Ekzistojnë jo pak udhëzime për faktin se afati i fillimit të operacionit sovjetik “Shtrëngata” qe lënë për më 06 korrik të vitit 1941…Zhukovi (si edhe Stalini) kishte qejf t’i jepte goditjet e veta të dielave në mëngjes. 06 korriku i vitit 1941 ishte e diela e fundit para përqendrimit të plotë të trupave sovjetike (në kufijtë perëndimorë të Bashkimit Sovjetik - E. Y.). Gjeneral-armatë S.P. Ivanov e përmend këtë datë pa dorashka: “…trupat gjermane arritën të na e merrnin iniciativën nga dora dy javë më përpara” (Viktor Suvorov. “Akullthyesja. Kush e filloi Luftën e Dytë Botërore”. Shtëpia Botuese “Novoje vremja”. Moskë 1993, f. 333).

Kur politika e një shteti të madh, si Rusia, vërtitet përherë në qerthullin e pabesisë, domosdo që ajo nuk mund jetë e imunizuar edhe nga dukuri të tilla negative, si dritëshkurtësia (miopia), diletantizmi, folklorizmi dhe absurditeti.

Le të sjellim ndër mend për një çast fjalimin e udhëheqësit sovjetik Nikita Hrushov në sesionin e radhës të Organizatës së Kombeve të Bashkuara në vitin 1959. Përkthyesi i tij, Viktor Suhodrjev, një figurë e shquar kjo e artit të përkthimit gojor (interpretimit), kujton:

“Asokohe Bashkimi Sovjetik, në çdo sesion, paraqitej me nismën e radhës, e cila në praktikën tonë të përditshme diplomatike quhej “çështje kryesore”. Këtu reflektohej në radhë të parë qasja konfrontuese e atyre viteve… Nismat që ne parashtronim çdo vit ushtonin me bubullima, por ama u bënin përshtypje vetëm njerëzve të parrahur me problemet e politikës së jashtme. Prandaj edhe këtë herë, para vizitës së Hrushovit, qe përpunuar “një çështje kryesore”. Çështja në fjalë përfaqësonte një program gjigant për “çarmatimin e përgjithshëm dhe të plotë”. Ja shkurtimisht thelbi i programit: brenda katër viteve të realizohej një çarmatim i përgjithshëm dhe i plotë i shteteve, të zhdukeshin të gjitha llojet e armatimeve, përfshirë armët bërthamore dhe raketat, të shpërbëheshin të gjitha forcat e armatosura, të suprimoheshin ministritë e mbrojtjes dhe shtabet e përgjithshme, në dispozicion të shteteve të liheshin ca kontingjente të pakta policie, që do të kishin si mision ruajtjen e rendit të brendshëm dhe të sigurisë së qytetarëve dhe do t’u liheshin si armatim ca pushkë të lehta.

Mendoj se sot nuk është e nevojshme të komentoj gjithë absurditetin dhe pamundësinë e realizimit të asaj nisme “të madhe”. Por ama të mos harrojmë se programi ynë i çarmatimit të përgjithshëm dhe të plotë, për vite me radhë, shërbeu si gur themeli i politikës së jashtme sovjetike… Shumë vite më vonë, bashkë me kolegët amerikanë, me të cilët atë kohë e patëm përjetuar së bashku, gjatë takimeve që kemi pasur, kemi qeshur me çiltëri kur kujtonim atë “teatër absurd” (V. M. Suhodrjev. “Gjuha ime - mikesha ime. Nga Hrushovi deri te Gorbaçovi…”. Shtëpia Botuese TONÇU. Moskë 2008, f. 81-82).

Ja edhe një fakt tjetër për politikën “largpamëse” ruse. Në prag të sesionit të Organizatës së Kombeve të Bashkuara të muajit shtator të vitit 1960, ministria e jashtme ruse ishte në kërkim të një tjetër teme për ta shtruar në sesionin në fjalë si “çëshje kryesore”, që Bashkimi Sovjetik do ta paraqiste si nismë “historike”. Me këtë rast, përkthyesi Suhodrjev shkruan:

“Qe vendosur që të përgatitej një kompleks propozimesh që e vinin theksin mbi likuidimin përfundimtar të kolonializmit në të gjitha format dhe shfaqjet e tij. Asokohe në botë po ndodhnin ndryshime thelbësore: kolonitë po fitoninë pavarësinë dhe po bëheshin anëtare me të drejta të plota të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, ishte në zhvillim e sipër lëvizja e të paangazhuarve. Në atë paketë propozimesh ra në sy edhe një nismë tepër e çuditshme, e cila, sipas mendimit të atyre që e kishin ndërmarrë, duhej të ndryshonte vetë strukturën e Organizatës së Kombeve të Bashkuara. Nuk e di se kujt konkretisht i lindi në kokë ajo nismë, por vetëm dua të theksoj se Hrushovit ajo i pëlqeu së tepërmi. Thelbi i asaj nisme qëndronte në faktin se, përderisa mbarë bota po ndahet shpej në tre grupe vendesh - kapitaliste, socialiste dhe të pangazhuara - atëherë edhe Sekretariati i Organizatës së Kombeve të Bashkuara duhet të drejtohet jo nga një Sekretar i Përgjithshëm, por nga tre të tillë… Për këdo që merrte vesh sadopak nga situata politike e asaj kohe, ishte e qartë se ky propozim ishte i dështuar që në embrion. Por Hrushovi bënte si i thoshte koka. Ai vendosi që ta kryesonte vetë delegacionin sovjetik. Mendoj se ai kishte qejf që me forcën e argumentit të vet, t’i bindte anëtarët e Organizatës së Kombeve të Bashkuara të pranonin dy propozimet tona, që secili, nënkuptohet, drejtohej kundër imperializmit, me SHBA në krye. Hrushovit s’i durohej që të merrej aktivisht me demaskimin e kundërshtarit në territorin e tij” (po aty, f. 112-113).

Nënkuptohet që propozimi rus ishte paradoksal, prandaj edhe të gjithë anëtarët e Organizatës së Kombeve të Bashkuara e hodhën poshtë me vendosmëri, me përjashtim të satelitëve socialistë të Moskës në Evropën Lindore.

Më 3-4 qershor 1961, në Vjenë, u organizua takimi i Hrushovit me presidentin Kenedi. Ja si i përshkruan përkthyesi Suhodrjev përshtypjet që Hrushovi kishte pasur nga takimi me Kenedin:

“Në mbrëmje, kur po shëtisnim përreth rezidencës së ambasadorit sovjetik, Hrushovi, i shoqëruar nga dy ndihmësit e vet, filloi të na fliste për përmbajtjen e bisedës që kishte pasur me Kenedin, të na shprehte përshtypjet e veta. Në ato fjalë e sipër, më drejtohet mua:

- E kam të qartë se po të fillosh t’i hedhësh në letër shënimet që tani, atëherë në bisedimet e nesërme do të të varet koka për gjumë. Prandaj shënimet hidhi në letër kur të kthehemi në Moskë.

Më në fund, Hrushovi e mbaroi fjalën dhe unë, i shastisur, dëgjova mendimin e tij përmbyllës për Kenedin. Ai tha:

- Vërtet, përderisa amerikanët kanë në krye një president të tillë, mua më vjen keq për popullin amerikan.

Unë, natyrisht, nuk mund të pajtohesha me një mendim të tillë. Deri asokohe unë kisha mundur të merrja pjesë në shumë bisedime dhe kisha parë shumë personalitete shtetërore. Kenedi më pati lënë një përshtypje shumë të mirë… Përgjithësisht, mua m’u duk se populli amerikan nuk të ngjallte kurrfarë keqardhjeje për zgjedhjen që kishte bërë” (po aty, f. 143-144).

Nuk besoj se deklarata e Hrushovit për Kenedin, lexuesve të nderuar mund t’u ngjallë ndonjë emocion të veçantë. Aq më tepër kur Hrushovi ishte arsimuar copa-copa: deri në vitin 1908 mezi kishte mundur të mësonte shkrim e këndim, në vitin 1922 kishte vazhduar mësimet në një teknikum në Donjeck, kurse në vitin 1936 kishte hyrë në akademinë e industrisë në Moskë, ku më shumë merrej me punë partie. Ndërkohë, Kenedi, në vitin 1936, në moshë 19-vjeçare, me medaljen shkëlqyeshëm, kishte përfunduar Universitetin e Harvardit. Hrushovi ishte i bindur se kush ishte Kenedi, por, meqë nuk matej dot me të, në sytë e përkthyesit të vet, si në fabulën e Ezopit, mori përsipër rolin e dhelprës, duke u shprehur me mospërfillje për rrushin që nuk e arrinte dot.

Përkthyesi Viktor Suhodrjev na përcjell edhe përshtypjet e Andrea Gromikos, ministrit të jashtëm sovjetik, për Kenedin, Ai tregon:

“Pas nja tri javësh, Gromikoja e mori fjalën në MPJ, në të ashtuquajturin aktiv partie. Andrea Andrejeviçi foli për takimin e Hrushovit me Kenedin në Vjenë. Foli mjaft gjatë. Po përmend vetëm një frazë të tij:

- Me një fjalë, po të mundohemi të shprehemi në mënyrë figurative, ky ishte takimi i një gjiganti me një xhuxh.

Mendoj se nuk ka nevojë për saktësime se kush nënkuptohej me fjalën “gjigant”, dhe kush me fjalën “xhuxh”. Mua, që të shpreheh ndershmërisht, më erdhi shumë turp për fjalët që nxori nga goja shefi im. Por, për fat të keq, ai kështu u shpreh… Gromikoja shrehte opinionin e vetë Hrushovit” (po aty, f. 144).

Hrushovi, nënkuptohet, nuk mund të shprehej ndryshe për Kenedin, por që të shprehej publikisht po asisoj edhe Gromikoja, një intelektual me formim akademik, kjo lë shteg për shumë përsiatje për mendësinë e bartësve të politikës ruse.

Ngjarjet e pakmëvonshme vërtetuan konkretisht se kush ishte “gjiganti” i vërtetë dhe kush ishte “xhuxhi” i vërtetë. Kjo u duk faqe botës gjatë “Krizës së Karaibeve” të vitit 1962. Politika dritëshkurtër ruse, me qëllim që fitoren e Kastros në vitin 1959 ta shndërronte në një vatër zjarri për shpërthimin e revolucioneve në mbarë Amerikën Qëndrore dhe Jugore, me synimin që atje të fitonin forcat komuniste, vendosi që Kubën ta furnizojë me të gjitha llojet e armatimeve, përfshirë edhe raketat. Dhe këtë lloj furnizimi vendosi ta bënte në mënyrë të fshehtë, larg syve të amerikanëve. Përveç këtyre armatimeve, ajo dërgoi atje edhe një kontingjent prej 40 mijë ushtarësh dhe oficerësh që do të shërbenin si “numëror” të atij armatimi. Këtë kontingjent e komandonte gjenerali Plijev.

Më 18 tetor 1962 ministri i jashtëm rus Andrea Gromiko u nis për në SHBA dhe së bashku me ambasadorin Dobrinin u prit nga presidenti Kenedi. Pyetjes së presidentit Kenedi për vendosjen e raketave në Kubë, Gromikoja iu përgjigj me një refuzim kategorik. Por të nesërmen e asaj dite, një aeroplan amerikan U-2 i lartësive të mëdha, kishte zbuluar praninë e raketave ruse në brigjet veriore të Kubës, të pozicionuara në drejtim të Floridës. Qëndrimi i Gromikos para presidentit Kenedi e nxori zbuluar krejt udhëheqjen sovjetike dhe natyrën e pabesë të politikës së saj në qëndrimin ndaj Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Kriza e Karaibeve u mbyll me tërheqjen e bishtit ndër shalë nga ana e rusëve, të cilët bota i pa me sytë e vet se si në ujërat e Oqenit Atlantik ata, në bordin e anijeve të tyre transportuese, gjatë tërheqjes së raketave për në Bashkimin Sovjetik, largonin mbulesat e atyre raketave, që fotoreporterët amerikanë t’i fotografonin lirshëm fare.

Dëshmimtari i drejtpërdrejtë i karrierës politike të Brezhnjevit, si udhëheqësit kryesor të Bashkimit Sovjetik gjatë viteve 1964-1982, përkthyesi Viktor Suhodrjev, vazhdon rrëfimin e tij:

“Sot të duket si e pabesueshme, por në mesin e viteve ’70, Bashkimi Sovjetik u shndërrua sakaq në një luftëtar nga më të flaktët të mbrojtjes së të drejtave të njeriut. Dikur, në vitet e pasluftës, vendi ynë kishte nënshkruar disa akte themelore ndërkombëtare për respektimin e të drejtave elementare që janë karakteristike, apo, siç mund të shpreheshin në SHBA, “janë të dhëna nga Zoti”, për çdo individ. Por ama në vatrat tona ne nuk respektonim kurrfarë të drejtësh të njeriut, dhe kur amerikanët na e vinin në dukje një gjë të tillë, ne u përgjigjeshim: “Kurse andej nga ju përtej oqeanit shtypen zezakët dhe indianët”.

Brezhnjevi kishte shumë dëshirë ta nënshkruante Aktin Përfundimtar (të Helsinkit të vitit 1975 - E.Y.), sepse pikërisht Bashkimi Sovjetik ishte nismëtari i thirrjes së Konferencës së Sigurisë dhe të Bashkëpunimit në Evropë. Kjo ide lindi si një përpjekje për të futur një pykë mes Evropës Perëndimore dhe SHBA dhe madje për të minuar themelet e NATO-s. Bashkimi Sovjetik donte të tregonte se Evropa ekziston më vete, kurse Amerika, ajo është veç, atje tej, matanë oqeanit.

Kjo lojë, që në krye të herës, nuk kishte asnjë shans për sukses. Më pas neve, natyrisht, na u desh të tërhiqeshim” (po aty, f. 395, 396).

Edhe ky hap i politikës ruse ishte një tjetër demonstrim i dritëshkurtësisë së saj, se ajo kishte në themel një pabesi të disafishtë: ndaj Evropës Perëndimore, ndaj Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe ndaj vetë qytetarëve sovjetikë.

Politika ruse, si një politikë, siç u theksua më lart, me një traditë të kahershme pabesie në strukturimin e vet, idenë e përçarjes që kërkon të mbjellë mes Evropës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës, e ka shndërruar në një ide fikse. Me sa duket, politika ruse e pabesisë, e programuar dhe e ushqyer disa shekuj nga dikatorët që Rusia ka pasur në krye, e ka bërë punën e vet. Me kalimin e kohës, kjo lloj politike vjen e infekton mbarë popullin, duke u shndërruar në pjesë përbërëse të formimit të tij botëkuptimor. Prandaj një njeri i shquar i letrave ruse shkruan:

“Morali i diktatorit u shndërrua në moral të mbarë popullit” (Ferdinand Osendovski. Lenini. “Një histori shokuese”. Shtëpia Botuese “Partizan”. Moskë 2002, f. 412).

Prandaj ja se si pasqyrohet morali i diktatorëve rusë për pushtimin e Evropës në botëkuptimin e një politikani rus të një niveli të mesëm, pushtim ky, që, sipas tij, duhet të realizohet me mjete moderne, tashmë kur Rusia është një shtet pluralist.

Ky politikan është Aleksej Mitrofanov, deputet i Dumës Shtetërore të Federatës Ruse, zëvendëskryetar i Komitetit të Dumës Shtetërore për legjislacionin konstitucional dhe strukturimin shtetëror, anëtar i fraksionit të Partisë Liberaldemokrate Ruse. Në një artikull me titull“Evropa unike me Rusinë në krye”, ai deklaron si më poshtë:
“Duhet zhvilluar bashkëveprimi kulturor dhe financiar me Kontinentin e Vjetër, t’u japim evropianëve një pjesë në projektet ekonomike ruse, t’i frymëzojmë ata për investime të shumta. Depërtimi i ndërsjellë i kapitalit vendas dhe të huaj do t’i japë mundësi Rusisë ta lidhë Evropën pas vetes, të krijojë një lob të fuqishëm për hyrjen në Bashkimin Evropian. Evropa pa Rusinë është një hiç. Këtë, ndër të tjera, e kuptojnë edhe vetë evropianët, të cilët, sipas anketimeve që janë bërë, neve do të na pranonin në Bashkimin Evropian me më shumë kënaqësi sesa Turqinë. Se ne kemi edhe naftë, edhe gaz, edhe resurse drusore etj. Po të hyjmë në Bashkimin Evropian, atëherë ne do të përbëjmë gjysmën e territorit të saj dhe 25% të popullsisë. Është e kuptueshme se në këtë rast në bashkimin e ri Rusia ka për të luajtur rolin kryesor. Do të krijohet një formacion gjeopolitik gjigant, një mendim mbizotërues (një dominantë) planetar, që do të përbëjë një kërcënim real për Amerikën. Kësisoj do të bëhet realitet ëndrra e Leninit dhe e Stalinit për një Evropë unike, nën komandën e Rusisë. Dhe një gjë të tillë ne do ta arrinim pa ndihmën e ideologjisë komuniste dhe të divizioneve të blinduara, duke shfrytëzuar mjete moderne, të përshtatshme për kohën tonë” (Revista “Politiçeskij zhurnall”, nr. 16 (97), 3 maj 2005, f. 62).
Midis rreshtave të këtij fragmenti mund të lexohet lehtë sikleti që e ka pllakosur politikën ruse të pabesisë tradicionale. Ajo nuk di se si t’ua bëjë “dermanin” Shteteve të Bashkuara të Amerikës, pa Evropën s’e ka gjë, veç një “kafe në sabah”.

Santa Barbara, Kaliforni
23 mars 2011

Nuk ka komente:

Posto një koment

Shënim. Vetëm anëtari i blogut mund të postojë komente.